İçten ve Dıştan Takmalı Motorlar

İçten Takma Motorlar

Bir tekneyi güçlendirmenin alışılagelmiş ve en çok bilinen yolu içten takma motor takılarak yapılanıdır. Motor teknenin altındaki yerleştirilebilecek en aşağı noktaya konur, bu konum kabaca teknenin ortasına denk gelir ve motor bir devir düşürücü aracılığıyla pervaneyi döndürür. Şaft su geçmez kış salmastra kovanından geçerek pervaneye ulaşır. Pervane teknenin kıç tarafında uygun bir şekilde yerleştirilmiş olmalıdır. Tek motorlu teknelerde pervane teknenin merkez ekseninde ve iyi korunmuş durumdadır, fakat çift pervaneli teknelerde pervaneler merkez ekseninden uzaktırlar ki böyle olunca daha korunmasız, kolayca hasarlanır ve canlı tutunmasına daha uygun halde olurlar.

Çift pervaneler normalde birbirlerine ters yönde dönerler. Dönüşler genellikle dışa doğrudur; sancak pervanesi kıçtan bakıldığında saat yönünde döner (sağa dönüşlü) ve iskeledeki pervane ise saatin tersi yönde döner (sola dönüşlü). Dışa dönüşlü pervaneler içe dönüşlü olanlardan çok daha iyi sonuç verirler. Ters dönüş, birbirine göre ters çalışan iki motorun takılmasıyla veya çoğunlukla olduğu gibi devir düşürücülerden birinin yönünün değiştirilmesiyle sağlanır.
Dıştan sürüşlü (outdrives) motorlar

Zaman zaman kıçtan sürüşlü, içten-dıştan takma olarak da anılan dıştan sürüşlü motorlar üreticilerinin verdikleri adlarla da anılırlar: Z-Drive, Aquamatic, Mercuiser, Sternpower, vb.) ve tekne kıçının ön tarafına takılmış içten takma bir motorun, çoğunlukla dıştan takma motorlarınkine benzeyen bir kaldırma koluyla birleşimidirler.
Sürücü şaft kıç yatırmasından geçerek bir konik dişli düzeneğine varır ki burada hareket ileri/boşta/geri dişlilerinden düzenlenerek dikey şafta iletilir ve buradan da bir başka konik dişli düzeneğiyle dipte olup pervaneyi döndüren şafta gelir. Sürücü sağlayan birim, tıpkı dıştan takma motorlarda olduğu gibi gemiyi yönlendirmek amacıyla hareketli olarak yapılmıştır ve bu yetenek pervaneye ulaşıp onu kontrol edebilmek, tekneyi kolaylıkla kıyıya çekebilmek ve bir taşıyıcıya yerleştirebilmek olanağı Sağlar.

Çok güçlü modeller ise bir güç kanatçığıyla donatılmıştır. Bu donanım yardımıyla yol üstündeki geminin trimi ayarlanabilir. Ayrıca kolun mekanik olarak kaldınlabilmesiyle tekne sığ sularda çalışabilir.
Yukarıda sayılan iki dişlinin verimi düşürmesine karın dıştan sürüşlü motorlar 20+30 [ft] yani 6.1÷9.2 [m] boy aralığındaki ayna kıç teknelerde oldukça popülerdir.

Pervaneye ulaşmak için sürüş birimi kaldırıldıysa veya tekne karaya çekildiyse motorun kendisi teknenin içinde korunmuş ve emniyete alınmış olur. Ayrıca çalışma zamanı dışında sistemin korozyondan korunmuş olması da önemlidir. Bu motorlann bir diğer avantajı ise bir bütün olarak monte edilebilmelerinin getirdiği ekonomikliktir. içten takmalı motorlann yatakları, şaftı, salmastrası gibi donanımlanyla bağlandığı gözönüne alınırsa bu motorları yerleştirmenin dah kolay ve ucuz olduğu sonucuna vanlır. Sürüş birimleri hem benzin motoruyla hem de dizel motorlarla çalışabilir.

Dümen donanımı dıştan takma bir motorunkine çok benzese de düşük hızlarda, pervane hareket etmezken kullanımları iyi sonuç vermez. Bu bakımdan rotayı tutabilmek için güç itmeleri sağlamak gerekir. Bu olumsuzluğu gidermek için bazı önden sürüşlü (sterndrive) motorlarda ek bir dümen vardır. Diğer devantajlan olarak pervanenin çok derine batmamış olması ki kıçtan gelen denizlerde tehlike yaratacak bir durumdur, bakımının alışılagelmiş sevk araçlarından daha kapsamlı olması, aynada açılan delikten içeriye su sızmasını önlemek görevini üstlenen kauçuk altlıkların düzenli kontrol ve yenilenmeye gereksinim duymaları sayılabilir.

Yelkenli teknelerde kullanıma yönelik motorlar
Diğerlerine nazaran son derece yeni bir uygulamadır. Teknenin omurgasına yerleştirilen bu motorlar küçük yolcu yelkenlileri için tasarlanmıştır.
Birçok motor teknesi de az alan kapladığı ve yerleştirilmesi kolay olduğu için bu tür aktarım mekanizmasını kullanmaktadır.
Günümüzde bu uygulama sadece oldukça küçük, hızlı tekneler için geçerlidir ve ancak deplasman teknesi formundaki teknelerin yaklaşık 25 [ft], yani 7.6 [m] boylarına kadar olanlarında iyi sonuç verir.

Soğutma sistemi
Teknelere takılan birçok motor özellikle kamyon ve araba gibi kara araçları için üretilen motorlardan uyarlanmaktadır.

Bir kamyon ya da araba motorunun denizde kullanımı için iki temel değişikliğin yapılaması gerekir: soğutma sisteminin yeni koşullara uyarlanması ve denizel devir düşürücülerin takılması. Çoğu deniz motoru su soğutmalıdır, teknenin civarından alınan su ya doğrudan doğruya ya da bir ısı değiştiricisinden geçirilerek motorun içinde gezdirilir. Yani içinde suyu hava ile soğutan bir radyatör ve soğutulmuş suyu motorun çevresinde oluşturulan kapalı devrede gezdiren pompa yoktur.