Güç eğrileri
Yapımcılann broşürlerinde ve el kitapçıklannda bir motorun üreteceği gücün değerleri, motorun devrine karşılık gelecek şekilde çizilmiş grafiklerle gösterilir. Şekilde de gösterildiği gibi Şekil 8. çoğunlukla iki eğri verilecektir: biri motorun sürekli ürettiği güç için, diğeri ise aralıklarla ürettiği maksimum güç için.
Adlarından da anlaşılacağı gibi, sürekli üretilen güç motorun saatler boyunca ve belki de günlerce çalıştığı zaman üretilen güçtür.
Aralıklarla ürettiği maksimum güç ise sınırlı dönemde, örneğin on iki saatlik bir çalışma döneminde üretilen bir saatlik çok yüksek bir güçtür.
Aynı grafikte burulına (tork) eğrisi de gösterilir ki bu değerler motorun testi sırasında yapılan frenle ölçülmüş gerçek değerlerdir.
Bu değerler yardımıyla aşağıdaki formül kullanılarak fren beygir gücü (breake horse power) hesaplanır:
Burulma kilogrammetre (kgf.m) veya Newton metre (Nm) cinsinden de ifade edilebilir.
Burulma eğrisi, maksimum fren ortalama etkin basıncına (break mean effective pressure, bmep) karşılık gelen motor devrinde en yüksek değerine ulaşır. Gözönüne alınan çeşitli etmenler ile motorun ürettiği güç arasında aşağıdaki formülle anlatılan bir ilişki söz konusudur:
Burada P, silindirlerdeki ortalama efektif basınç (in.lbs/sq.in); L, strok uzunluğu (ft); A, pistonun alanı (sq.in) ve N ise bir dakikada faal halde gerçekleşen strok sayısı (dört zamanlı motor için N değeri, motor devrinin yarısı kadardır).
Bazı üreticiler de motor eğrileriyle birlikte özgül yakıt tüketimi eğrisini de verirler. Bu motorun bir saatte, beygir gücü başına üreteceği yakıt miktannın ağırlık olarak ifadesidir (lb/hp/hr veya g/kW/hr).
Optimum yakıt tüketimine burulmanın en yüksek olduğu hız aralığında varılacağı şekilden anlaşılmaktadır.
Aynı grafikte tipik bir pervane yasası eğrisi de gösterilebilir. Bu eğri pervanenin farklı devirlerde sönümleyeceği gücü anlatmaktadır. Pervane yasası eğrisinin güç eğrisiyle birleştiği nokta, motorun üretebileceği maksimum sürekli gücü temsil etmektedir. Bundan düşük güçlerde motor sadece kısmi olarak yüklenmiştir, pervane ve motor eğrilerinin arasındaki uzaklık motorun sağlayabileceği rezerv gücü belirtmektedir.
Aynı güçte iki motorun karşılaştırılmasında bazı şekiller, ilginç sonuçlara ulaşmamıza yardımcı olurlar. Örneğin yüksek performanslı bir teknede güç/ağırlık oranı çok önemlidir. Fakat bu karşılaştırmayı yaparken dikkatli olmak gerekir. Şekiller, dişli kutusu gibi her iki motorda da bulunan benzer donanımları içermeyebilir, bu da sağlıklı sonuçlara ulaşmamıza engel olur. Daha çok güç üretmenin ve güç/ağırlık oranını iyileştirmenin bir yolu da motorun yüksek devirde çalışmasıdır ki bu göz önüne alınması gereken başka bir etmeni de beraberinde getirebilir: piston hızı. Bu etmen motorun servis ömrünü büyük ölçüde belirler.
Ortalama piston hızını hesaplamak için inç biriminde olan piston uzunluğunu rpm (devir) ile çarparak sonucu 6'ya bölmek gerekir. Gerçek denizel dizel motorlarda piston hızı yaklaşık 1500 [ft/min] iken, denizel benzin motorlan 3000 [ft/min]' e kadar ulaşabilirler. Yanş motorlan ise bu değerin üstündedir.
Ortalama piston hızını kabul edilebilir bir boyutta tutmak için stroku kısaltmak veya silindir çapını arttırmak olasıdır. Tabii bu çabalar belli dereceye kadar olumlu sonuç verecektir. Stroke/çap oranı benzin motorları için 1 'den küçük, dizeller içinse l'den büyüktür. Bu demektir ki dizeller benzinlilerden çok daha stroka sahiptir ve daha düşük devirlerde çalışırlar ki bu nitelikleriyle daha iyi hava giriş-çıkışı ve yakıt yanmasına izin verirler.
Özgül yakıt tüketimleri, iki motordan hangisinin daha ekonomik çalışacağı konusunda belirleyicidir. Dizel motorlar 0.40 [lb/hp/hr] yada 0.22 [1/hp/hr]' den daha az yakıt tüketirler. Dört zamanlı benzin motorları ise çok ender olarak 0.50 [lb/hp/hr] ya da 0.31 [l/hp/hr] değerinden daha iyi sonuç verecek tüketimi gerçekleştirirler. Fakat bu tür motorlar için ortalama olarak 0.56 [lb/hp/hr ] ya da 0.34 [1/hp/hr] değeri alınabilir.
Neredeyse bütün dıştan takma motorların içinde yeraldığı iki zamanlı benzin motorları dört zamanlı motorlardan çok daha kötü yakıt tüketirler: 0.65 [lb/hp/hr] ya da 0.40 [1/hp/hr].
Yakıt tüketimi konusuna gelmişken, kullanılan yakıtın ne denli azının gerçek pervane itmesine dönüştüğünü belirtmek biraz moral bozucu olacaktır. Yakıttaki ısı enerjisinin kabaca %30'u şaft beygir gücüne dönüşür ve bu oranın da yalmca %60'ı pervaneden itme elde etmek için kullanılır. Başka bir şekilde anlatacak olursak, satın aldığınız her 10 litre yakıtın sadece 1.8'i tekneyi sevk etmekte kullanılır. Geri kalan 8.2 litre soğutma suyunu ısıtmak için (3 litre), egzoz olarak (3 litre), motor yardımcılannı çalıştırmakta (1 litre) ve pervane kayıplan için (1.2 litre) yakılır.
Yapımcılann broşürlerinde ve el kitapçıklannda bir motorun üreteceği gücün değerleri, motorun devrine karşılık gelecek şekilde çizilmiş grafiklerle gösterilir. Şekilde de gösterildiği gibi Şekil 8. çoğunlukla iki eğri verilecektir: biri motorun sürekli ürettiği güç için, diğeri ise aralıklarla ürettiği maksimum güç için.
Adlarından da anlaşılacağı gibi, sürekli üretilen güç motorun saatler boyunca ve belki de günlerce çalıştığı zaman üretilen güçtür.
Aralıklarla ürettiği maksimum güç ise sınırlı dönemde, örneğin on iki saatlik bir çalışma döneminde üretilen bir saatlik çok yüksek bir güçtür.
Aynı grafikte burulına (tork) eğrisi de gösterilir ki bu değerler motorun testi sırasında yapılan frenle ölçülmüş gerçek değerlerdir.
Bu değerler yardımıyla aşağıdaki formül kullanılarak fren beygir gücü (breake horse power) hesaplanır:
Burulma kilogrammetre (kgf.m) veya Newton metre (Nm) cinsinden de ifade edilebilir.
Burulma eğrisi, maksimum fren ortalama etkin basıncına (break mean effective pressure, bmep) karşılık gelen motor devrinde en yüksek değerine ulaşır. Gözönüne alınan çeşitli etmenler ile motorun ürettiği güç arasında aşağıdaki formülle anlatılan bir ilişki söz konusudur:
Burada P, silindirlerdeki ortalama efektif basınç (in.lbs/sq.in); L, strok uzunluğu (ft); A, pistonun alanı (sq.in) ve N ise bir dakikada faal halde gerçekleşen strok sayısı (dört zamanlı motor için N değeri, motor devrinin yarısı kadardır).
Bazı üreticiler de motor eğrileriyle birlikte özgül yakıt tüketimi eğrisini de verirler. Bu motorun bir saatte, beygir gücü başına üreteceği yakıt miktannın ağırlık olarak ifadesidir (lb/hp/hr veya g/kW/hr).
Optimum yakıt tüketimine burulmanın en yüksek olduğu hız aralığında varılacağı şekilden anlaşılmaktadır.
Aynı grafikte tipik bir pervane yasası eğrisi de gösterilebilir. Bu eğri pervanenin farklı devirlerde sönümleyeceği gücü anlatmaktadır. Pervane yasası eğrisinin güç eğrisiyle birleştiği nokta, motorun üretebileceği maksimum sürekli gücü temsil etmektedir. Bundan düşük güçlerde motor sadece kısmi olarak yüklenmiştir, pervane ve motor eğrilerinin arasındaki uzaklık motorun sağlayabileceği rezerv gücü belirtmektedir.
Aynı güçte iki motorun karşılaştırılmasında bazı şekiller, ilginç sonuçlara ulaşmamıza yardımcı olurlar. Örneğin yüksek performanslı bir teknede güç/ağırlık oranı çok önemlidir. Fakat bu karşılaştırmayı yaparken dikkatli olmak gerekir. Şekiller, dişli kutusu gibi her iki motorda da bulunan benzer donanımları içermeyebilir, bu da sağlıklı sonuçlara ulaşmamıza engel olur. Daha çok güç üretmenin ve güç/ağırlık oranını iyileştirmenin bir yolu da motorun yüksek devirde çalışmasıdır ki bu göz önüne alınması gereken başka bir etmeni de beraberinde getirebilir: piston hızı. Bu etmen motorun servis ömrünü büyük ölçüde belirler.
Ortalama piston hızını hesaplamak için inç biriminde olan piston uzunluğunu rpm (devir) ile çarparak sonucu 6'ya bölmek gerekir. Gerçek denizel dizel motorlarda piston hızı yaklaşık 1500 [ft/min] iken, denizel benzin motorlan 3000 [ft/min]' e kadar ulaşabilirler. Yanş motorlan ise bu değerin üstündedir.
Ortalama piston hızını kabul edilebilir bir boyutta tutmak için stroku kısaltmak veya silindir çapını arttırmak olasıdır. Tabii bu çabalar belli dereceye kadar olumlu sonuç verecektir. Stroke/çap oranı benzin motorları için 1 'den küçük, dizeller içinse l'den büyüktür. Bu demektir ki dizeller benzinlilerden çok daha stroka sahiptir ve daha düşük devirlerde çalışırlar ki bu nitelikleriyle daha iyi hava giriş-çıkışı ve yakıt yanmasına izin verirler.
Özgül yakıt tüketimleri, iki motordan hangisinin daha ekonomik çalışacağı konusunda belirleyicidir. Dizel motorlar 0.40 [lb/hp/hr] yada 0.22 [1/hp/hr]' den daha az yakıt tüketirler. Dört zamanlı benzin motorları ise çok ender olarak 0.50 [lb/hp/hr] ya da 0.31 [l/hp/hr] değerinden daha iyi sonuç verecek tüketimi gerçekleştirirler. Fakat bu tür motorlar için ortalama olarak 0.56 [lb/hp/hr ] ya da 0.34 [1/hp/hr] değeri alınabilir.
Neredeyse bütün dıştan takma motorların içinde yeraldığı iki zamanlı benzin motorları dört zamanlı motorlardan çok daha kötü yakıt tüketirler: 0.65 [lb/hp/hr] ya da 0.40 [1/hp/hr].
Yakıt tüketimi konusuna gelmişken, kullanılan yakıtın ne denli azının gerçek pervane itmesine dönüştüğünü belirtmek biraz moral bozucu olacaktır. Yakıttaki ısı enerjisinin kabaca %30'u şaft beygir gücüne dönüşür ve bu oranın da yalmca %60'ı pervaneden itme elde etmek için kullanılır. Başka bir şekilde anlatacak olursak, satın aldığınız her 10 litre yakıtın sadece 1.8'i tekneyi sevk etmekte kullanılır. Geri kalan 8.2 litre soğutma suyunu ısıtmak için (3 litre), egzoz olarak (3 litre), motor yardımcılannı çalıştırmakta (1 litre) ve pervane kayıplan için (1.2 litre) yakılır.
Değerli arkadaşlar butun cvpları okudum boşuna stres yapmaya gerek yok diye düşünüyorum ben 5 bg uzun şaft Fuji marka motoru yaklaşık 1 aydır gerek sırt avında gerekse gezi amaçlı kullanıyorum makinaya tek yaptığım katkı yakıt koymak inanın yarım ipte çalışıyor kısa zamanda farkı kapatıyor unutmadan yakıt sarfiyatı 1.2 lt dahili tankta sırtı modunda 3 saat .Tam yol hızda saatte yaklaşık 10 km gps ölçümü 50 dk yol alıyor alacak arakadaşlara şimdiden hayırlı olsun....
YanıtlaSilHonda'nın birebir aynısı .yani tüm Honda servisleri Aslında Fuji,Ayrıca Parçası Hondadan yarı yarıya ucuz.(2yıldır kullanıyorum en ufak bir parça sorunu veya arıza sorunu olmadı) Ayrıca yakıtı beni inanılmaz mutlu etti ben benzin yetiştiremiceğimi düşünüyordum ama yanılmışım.
YanıtlaSilperformansı da beni birhayli tatmin etti hani ,Torku Yüksek olduğundan,hafif gazda hemen av bölgenize gidiyorsunuz,Herkese İyi günler...
Yusuf